«Өлөөн» таба иитэр хаһаайыстыба төрөтүү хампаанньатын ситиһиилээхтик түмүктээтэ

«Өлөөн» муниципальнай таба иитэр хаһаайыстыба табаһыттара эбэҥки норуотун саҥа дьылын «Бакалдыны» көрсө өбүгэлэр сиэрдэрин-туомнарын тутуһан төрүөх хампаанньатын түмүгүн таһаардылар. Бу дьыл бэс ыйын 15 күнүнээҕи туругунан «Өлөөн» таба иитэр хаһаайыстыба (дириэктэр Егоров А.П.) 5765 төбө табалаах, ол иһигэр 2386 төбө ийэ табалаах таҕыста. Ааспыт 2022 сыл туһааннаах кэмигэр уопсай таба ахсаана 4950 төбө эбит, ол иһигэр ийэ таба ахсаана 2987 төбө эбит.

Ааспыт 2022 сыл туһааннаах кэминээҕэр «Өлөөн» МУТ кэлэктиибэ таба уопсай ахсаанын 815 төбөнөн үүннэрэри хааччыйбыт, ол иһигэр ийэ таба ахсаанын 299 төбө табаны үүннэрэри ситиспит.

Дьиэ табатын иитиитин хаачыстыбаннай көрдөрүүлэрин ылан көрөр буоллахха «Өлөөн» МУТ улахан табаны тыыннаахтыы иитиини 96,0%, тохсунньутааҕы сүүс ийэ табаттан тыыннаах тугуту иитиини 76,0% хааччыйбыт. Ааспыт 2022 сыл туһааннаах кэмигэр улахан табаны тыыннаахтыы иитиини эмиэ 96,0% уонна тохсунньутааҕы сүүс ийэ табаттан тыыннаах тугуту иитиини 78,0% хааччыллыбыт эбит.

Билиҥҥи кэмҥэ таба иитэр хаһаайыстыбаҕа 1522 төбө тугут иитиллэн турар, бу көрдөрүү 2022 сыл туһааннаах кэмигэр 1387 төбө тугуттаах эбит, эбэтэр бу сыллааҕы төрүөх хампаанньатын түмүгүнэн саҥа төрүөҕү ылыы 135 төбө тугутунан эбиллибит.

Үүммүт «Үлэ сылын» биэс ыйдаах түмүгүнэн «Өлөөн» муниципальнай таба иитэр хаһаайыстыба дьиэ табатын көрүүтүн-харайыытын тупсаран ситиһэн ааспыт 2022 сыл туһааннаах кэминээҕэр дьиэ табата туһата суох ороскуотун

69 төбөнөн намтатары ситиспит, ол эбэтэр ааспыт 2022 сыл туһааннаах кэмигэр дьиэ табатын туһата суох ороскуот 349 төбө таба буоллаҕына, бу 2023 сылга таба туһата суох ороскуота 280 төбөҕө диэри намтатыллыбыт.

Дьиэ табатын туругун тупсарыыны хааччыйар тэрээһинин племенной уонна зоотехническай үлэни былааннаахтык тэрийии буолар. Бу боппуруоска «Өлөөн» МУТ (кылаабынай зоотехник Николаева М.Х.) племенной хаһаайыстыбаҕа буоларынан табалар удьуордарын үөрэтэн үчүчгэй племенной хаачыстыбалаах атыыр табалары таба иитэр биригээдэлэргэ тарҕатарга үлэ тэрээһиннээхтик барара ирдэнэр.

2023 сыллааҕы төрүөх хампаанньатын түмүгүнэн, ситэтэ суох сибидиэнньэнэн 301 тыһы таба кытараабыт диэн буолла, эбэтэр төрүөх биэриэхтээх тыһы 15,0% төрүөҕү биэрбэтэх, бу көрдөрүү 2022 сыллааҕы төрүөх хампаанньатын түмүгүнэн 212 төбө тыһы төрүөх биэрбэтэх эбит. Дьиэ табатын сайыннарыыга үлэлиир исписэлиистэр таба иитэр биригээдэлэрэ кэлэктииптэрин кытта дьиэ табатыгар кытарааһын таһаарыллар биричиинэлэрин быһаарарга үлэлэрин күүһүрдэллэрэ ирдэнэр.

«Өлөөн» муниципальнай таба иитэр хаһаайыстыба дьиэ табатын ахсаан өттүнэн үүнэригэр, хаачыстыбаннай көрдөрүүлэрин тупсарарыгар дьиэ табатыгар ийэ таба структуратын үрдэтиигэ үлэни былааннаахтык тэрийэригэр сорук турар. Бу сыллааҕы төрүөх хампаанньатын түмүгүнэн 2386 төбө ийэ табалаах таҕыста, бу уопсай таба ахсаанын 41,3% ылар. Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастыҥ үрдүк көрдөрүүнү ситиһэр дьиэ табатын иитэр хаһаайыстыбалар – Усть-Дьааҥы, Анабар долган-эбэҥки оройуонун, Аллараа Халыма уонна да атын үлэлэрин уопута көрдөрөрүнэн дьиэ табатыгар ийэ таба структурата 45,0– 47,0% тэҥнэстэҕинэ сайдыы суолугар тахсыллар эбит.

«Өлөөн» муниципальнай таба иитэр хаһаайыстыба кэлин биэс сылга дьиэ табатын иитиитин сүрүн көрдөрүүлэрэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин дьиэ табатын идэтийэн иитэр табалаах хаһаайыстыбаларын орто көрдөрүүтүнэн үрдүкү ситиһэри хааччыйар буолла

Билиҥҥи кэмҥэ оройуоҥҥа дьиэ табатын сылдьар маршруттарынан дьиикэй кыыл таба хамсааһына бэлиэтэммэт буолан дьиэ табатын иитиигэ сөптөөх усулуобуйа үөскээбит кэмин туһанан таба иитэр хаһаайыстыбалар таба хаһаайыстыбатын мэччирэҥин үөрэтиигэ үлэлэһэрэ бириэмэ ирдэбилэ буолла.

Таба ыстаадаларын баай аһылыктаах маршруттарга таһааран кыстатарга таба хаһаайыстыбатын материальнай-техническай базатын бөҕөргөтүүгэ оройуон дьаһалтата сылларынан тутууну былааннаан үбүлээһини хааччыйарга үлэлэһиэхтээх.

Источник: https://сарданагазета.рф/article/100907