Улуу Туймаада хочотун түөлбэтиттэн сырдык санаам сайаҕас эҕэрдэтэ!

This content has been archived. It may no longer be relevant

Бэс ый 16-27 күннэригэр Туймаада хочотугар дьоллоох Дьокуускай куоракка үлэбинэн командировкаҕа сылдьан кэллим. Бастакы күммүт олус долгутуулаах буолан биэрдэ. Бырабыытылыстыба иккис нүөмэрдээх дьиэтигэр Сахабыт сирин 36 оройуонуттан, уокуругуттан быйыл саҥа тэриллибит Тарыып аагыныстыбатын үлэһиттэрэ аан бастакы көрсүһүүбүтүн бэрт тэрээһиннээхтик ыыттылар. Саха сирин Сыана бэлиитикэтин бэрэссэдээтэлэ Антонина Борисовна Винокурова сүбэ мунньахпытын арыйда уонна хас биирдиибитигэр сэмэй бэлэх туттартаата. Мунньах иннинэ барыбытын биирдиилээн ааппытын ааттаан, хантан төрүттээх, туох ситиһиилээх буоларбытын билиһиннэрэ-билиһиннэрэ ытыс тыаһынан салайааччылыын хаартыскаҕа хатанныбыт, биир саҥа атын сүрүн көстүү буолла. Сэттэ күн усталаах Сыана бэлиитикэтин сүрүн үлэһиттэрэ биһиэхэ анаан сүрүн наадалаах семинардарын ыыттылар.

Иккис күн Сахабыт сиригэр Ыһыах күнэ буолан, биһигини Чочур Мыраан этнокомплекс уһаайбатыгар бырааһынньыкка ыҥырдылар. Тэрээһин Саха АССР төрүттэммитэ 100 сылыгар, Саха сиригэр Ийэ сылыгар аналлаах, уонна былырыын буолуохтаах, ол эрэн кэккэ биричиинэннэн тэриллибэтэх, Сыана кэмитиэтин төрүттэммитэ 55 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтиир кэрэ күҥҥэ ананна, ол курдук ытык сиргэ үктэммит суолбунан бигэтик айанныахха. Бу күҥҥэ бары Айылҕалыын алтыһан, Саха норуота күөх сайыны уруйдаан, самаан сайыны айхаллаан, Үрдүк Айыыларга сүгүрүйэн, уйгу-быйаҥ ыһыахпыт саҕаланна. Бука бары бииргэ түмсэн, улууспут аатын көмүскээн, ыһыах маанылаах ыалдьыттара, сайыҥҥылыы сайаҕас санаалаах, бырааһынньыктааҕы настарыанньаны бэлэхтээн, самаан сайын уйгу быйаҥыттан күүс-уох эбиннибит, уонна инники үлэбитигэр улахан төһүү күүс буолуоҕа диэн эрэнэбин. Үгэс быһыытынан Аал уоту оттон, үрдүкү Айыыларыттан көрдөһөр үҥүүтэ-сүктүүтэ саҕаланна, маны барытын Ытыктыыр киһибит, Сыана бэлиитикэтин салайааччыта Антонина Винокурова сахалыы уонна нууччалыы тылларынан толорбута киһини эрэ сэргиир, кэрэхсиир. Төгүрүк Оһуохайга икки сүүсчэ билиҥҥи, урукку үлэһиттэр түмсэн, Сахабыт сирин араас муннуктарыттан, Арассыыйа куораттарыттан, элбэх араас омук мустаммыт, бары бииргэ сомоҕолоһоммут кэскили түстээтибит, күүс ылынныбыт.

Тэрээһиммит иккис чааһа, сандалы остуол кэрэ түгэннэриттэн кэпсээн ыллахха…араас күрэхтэр, күлүүлээх да түгэннэр, минньигэс ас арааһа барыбытын түмтэ, холбоото. Эрдэ этиллибитин курдук биһиги тарыып агеннара дойдубутуттан бэлэмнэнэн кэлбиппит, национальный таҥас уонна национальнай бүлүүдэ күрэсктэргэ кыттарга. Бастаан саамай дэлэй, минньигэс, киэргэллээх ас күрэһэ буолла. Кыттааччы элбэҕэ, ас арааһа манна тэнийэн сытар, бииртэн биир саҥалыы ас амтана ньиргиччи һаала иһин ылан кэбистэ. Дьүүллүүр Сүбэ быһаарыытынан үс бастакы миэстэни биэрэбит диэн, биһигини кыттааччылары өссө долгуттулар, түмүгэр үс бастаабыт кыттааччылар ыаллыы сытар Анаабыр, Эдьигээн уонна Өлөөн оройуонун аһылыктара кыайыылаах үрдүк аатын сүктүбүт. Эдьигээн Далбар хотуна, Елена Храмова, биһиги биир дойдулаахпыт диэтэхпинэ сыыспатым буолуо, Ийэтэ Өлөөнтөн төрүттээх эбит, «оленьи мозги», о.э. таба мэйиитин буһаран хамыыһыйаны сөхтөрдө, онтон Анаабыр кыыһа, биһиги чугас аймах-уруу балыспыт Прасковья Захарова аһа дэлэйин, индигиркаттан саҕалаан, хааска тиийэ, ону тэҥэ таба хаанын халбаһыыта дьон махтайыытын ылыан ылла. Мин Өлөөнум күндү аһылыктарын тэлгэтэн «Оленекский нимат» композиция оҥорон, хаппыт эт, хаппыт балык, тугунок, таба быарыттан кэтилиэт, туорт, таба тылын ураһалыы ууран, о.д.э. дойдум баайын тэлгэтэн эмиэ күүстээх биһирэбили бэлэх туттум.

Эҕэрдэни кытары ЭЛЬВИРА ЯКОВЛЕВА, «Сардаҥа» хаһыат уопсастыбаннай кэрэспэндьиэнэ, Өлөөннөөҕү тарыып агыана

Подробнее: https://xn--80aaaaaqemr0d4akx.xn--p1ai/article/63488